Zaterdag 8 mei op L1 Radio
De gerenommeerde bronsgieterij (sinds 1976) van Pie Sijen in Geverik/Beek is befaamd vanwege de grote tot zeer grote beelden via de ‘cire perdue’-methode, de verloren was techniek.
Pie Sijen is een vakman die het onmogelijke mogelijk maakt en al zijn kennis en kunde, wat het ambacht bronsgieter betreft, heeft doorgegeven aan zijn zoon Thomas Sijen. In het werk van Kunstatelier Sijen staat kwaliteit voorop. Als er al wordt gepatineerd, gebeurt dat op een zeer terughoudende manier en alleen dan wanneer een weggeslepen lasnaad daarom vraagt. Sijen gaat ervan uit dat het beeld zichzelf patineert.
Het resultaat: onnavolgbare beelden met een zeer natuurlijke giethuid. Niet voor niets hebben al veel bekende namen in de internationale kunstwereld zich kunnen vinden in de professionele werkwijze van Kunstatelier Sijen.
Je ziel en zaligheid in iets tastbaars gieten:
Wij gieten grote en zeer grote beelden, zoals standbeelden die je in de buitenruimte her en der ziet in de gemeentes. Dus daarom hebben we een behoorlijk grote en hoge loods nodig, zodat we die beelden in een stuk kunnen maken of in ieder geval kunnen opbouwen tot die grote hoogte. Deze plek is dan ook voorzien van takels en dergelijke. Ik ben als kind altijd ermee opgegroeid, niet direct het idee gehad: ik ga dit overnemen maar meer al gaandeweg. Het mag niet verloren gaan en je begint bijvoorbeeld met wat te helpen in de boekhouding, maar ik ben van de boekhouding op de werkplek terecht gekomen.
Ik ben begonnen met gezondheidswetenschappen te gaan studeren en later heb ik ook nog de HEAO gedaan. Ik wilde ook nog ooit helikopterpiloot worden, maar uiteindelijk sta ik dan toch hier in de gieterij. Het is ten eerste een heel mooi vak omdat je iets tastbaars maakt. Met name ligt dat in het iets maken, dat eindproduct zien. Daar werken wij vrij lang aan, maanden, soms een half jaar tot een jaar. En uiteindelijk heb je iets waar je ziel en zaligheid in ligt en dat blijft waarschijnlijk, als het goed is, honderden jaren bestaan. En dat geeft heel veel voldoening. Thomas Sijen
Van vader op zoon, unica, risico en fingerspitzengefühl:
Er is geen opleiding voor bronsgieter dus je moet het van vader op zoon in ieder geval leren in de praktijk. Als de kennis over brons gieten van mij pa verloren gaat en als ik het niet had overgenomen, dan denk ik wel dat er heel veel kennis verloren was gegaan en dat is eeuwig zonde. Die kennis zit in mijn hoofd, dat schrijven we helaas niet op, dat zou mijn pa eigenlijk eens moeten doen en hij heeft ook wel lesgegeven, maar hier leer je het echt. Er zitten zoveel kleine kneepjes en aspecten aan, dus dat moet je in de praktijk leren.
Deels is het natuurlijk gewoon handwerk. Het werken met een flex, met een beitel en een hamer en met een boormachine maar veel is natuurlijk specifiek op brons gieten gericht en dat heeft met name met natuurkunde te maken. Met "de wet van communicerende vaten", met stollingsprocessen en dat leer je alleen maar door het heel veel en het heel vaak te doen.
En bij ons is ook nog wel een complicerende factor: wij gieten vaak unica, dus wij gieten iets een keer en voor de eerste keer, dus dat moet je met fingerspitzengefühl doen. Dat is het moeilijke en het grote risico van het vak. Bij het gieten horen wij en zien wij al heel snel of het goed of fout gaat. Wij horen ook aan het vollopen van een blok, als wij het vloeibare brons in een blok gieten, of het mooi vloeit en mooi loopt. We hebben het over tempraturen van rond de 1180 graden Celsius, dus dat zijn aanzienlijke tempraturen waarmee we werken. Thomas Sijen
Bloed, zweet en tranen, giethuid en vader-zoon-momenten:
Elk beeld dat wij gieten hebben we ooit in was gemaakt, de zogenaamde "cire perdue-methode", de verloren-was-techniek. Dit is ook een unica, dus wij hebben dat beeld niet eerder gedaan of gemaakt, dus we moeten in een keer zeggen: zo moet dat dus straks bij het gieten lukken. En ook ons patina, zoals het beeld bij ons uit de gieting komt zonder bewerking, heeft een het karakteristieke uitstraling. Het ziet eruit alsof het misschien al 300 jaar oud is. Dat is eigenlijk een deel van onze ziel. Wij zeggen altijd: aan ons gietwerk zie je een beetje bloed, zweet en tranen. Dus dat het niet zeer makkelijk is om het zo te verkrijgen. Het ziet er ruw uit, het ziet er zwaar uit en dat is het ook want dat is het vak. De meeste gieters hebben een stempel en wij zouden dat eigenlijk ook moeten doen, zeggen we al jaren, maar onze stempel is die giethuid.
Wij voelen ons het meest een bronsgieter, het zit er tussenin en we voelen ons ook wel een beetje kunstenaar, want je moet ook wel feeling hebben voor kunst, voor het beeld en voor esthetiek en dergelijke om dit te kunnen doen.
Mij pa is nu 78 en we werken nog heel veel samen, ook 's avonds laat, en dat zijn ook gewoon mooie vader-zoon-momenten. En ik leer zo veel van hem en dat vind ik nog steeds mooi om mee te maken. Hij is nog altijd wel de meester, hij heeft vaak gelijk ook al denk ik van: dat kan toch niet. Hij neemt steeds meer van me aan, dat is in ieder geval al iets. Ik weet inmiddels ook dat hij een soort genie is. Dat is ook lastig om daar altijd in mee te gaan of te begrijpen wat hij nu precies allemaal bedoelt. Maar nu zijn dat voor mij wel de echte superleuke momenten en is het mooi om mee te maken hoe hij alles vertaalt in zijn hoofd. Vroeger kon ik het niet volgen en inmiddels kan ik dat gewoon volgen en dat is ook al heel mooi. Ik heb hier zeg maar inderdaad een soort roeping gevonden. Een soort vader-op-zoon-overdracht van een ambacht. Hier moet je dat leren en hier leer je dat dus. Dit is mijn plek. Thomas Sijen
Cultuurcafé
Cultuurcafé is een L1-programma vol kunstzinnige en minder zinnige cultuur.
L1 Radio
Iedere zaterdag van 10:00 tot 13:00 live op L1 Radio. Presentatie: Jolien Linssen, Judith Kuypers, Peter Beeker, Wouter Nelissen en Tom Doesborg.
Luister L1 Radio via L1.nl/Radio of op FM 95.3 en 100.3. L1 Radio is ook via DAB+ te beluisteren.
L1 TV
Iedere maand een nieuwe aflevering op L1 TV. Kijk in de programmagids voor de exacte uitzendtijden.
