Testhelden: Jan-Willem Westra

Als je gaat trainen, kun je dat beter 's ochtends of 's avonds doen? En wat is de rol van de biologische klok op het ontstaan van diabetes? Jan-Willem Westra uit Sittard helpt in het onderzoek naar die vragen.

In een afgesloten ruimte
Om het effect van de biologische klok te meten, verblijft Jan-Willem 24 uur lang in een afgesloten ruimte. Daar doet hij inspanningsoefeningen, kijkt hij TV, werkt zijn e-mail bij en slaapt Jan-Willem ook. "Dit is een unieke plek", zo zegt hoofdonderzoeker Patrick Schrauwen. "Het is luchtdicht afgesloten, de enige lucht die er in- en uitkomt gaat via buizen. Door die buisjes meten we zuurstof en koolstofdioxide. Uit die twee kun je berekenen hoe veel vet en hoe veel suikers iemand verbrandt".

Overschakelen
Het ritme van de stofwisseling speelt een belangrijke rol in het ontstaan van diabetes-2. "We zien in gezonde mensen dat ze overdag veel suikers verbranden en 's nachts overschakelen naar vetverbranding. Bij mensen met diabetes-2 gebeurt die overschakeling niet. Dat proberen we beter te begrijpen."

"Je bloedsuikergehalte stijgt dan, doordat je te weinig insuline aanmaakt", zo legt Jan-Willem Westra uit. "Dat kan uiteindelijk leiden tot het uitvallen van lichaamsdelen als het continu blijft stijgen. En dan moet je gaan spuiten".

De 71-jarige Jan-Willem leidt zelf aan diabetes. "In 2008 is bij mij diabetes-2 geconstateerd bij een jaarlijkse keuring. Toen heb ik gereageerd op een oproep in de krant voor proefpersonen. Dit is ondertussen mijn vierde onderzoek".

Effect van tijdstip van oefenen
In het onderzoek wordt geanalyseerd hoe de omschakeling van suiker- naar vetverbranding verloopt. Zo doet Jan-Willem ook inspanningsoefeningen in zijn kamer, vooral steps. "We kijken of het tijdstip van de oefening effect heeft op de vetverbranding. Kun je die verhogen als je de oefeningen in de ochtend of laat in de middag doet? We kijken ook naar gevolgen voor lever en de spieren. Dat doen we met een MRI", aldus Schrauwen.

MRI kijkt naar energiefabriekjes
Jan-Willem meldt zich zowel voor als na de sessie bij de magnetische resonantie. "We kijken hier naar een spectrum. Dat is een speciale functie van de MRI", ze legt onderzoeker Mijke Buitinga uit. "Daarmee kunnen we specifieke stofjes in verschillende weefsels zien. Bijvoorbeeld vetten in sommige organen. Maar we kunnen ook kijken hoe de energiefabriekjes in de spieren werken. Dat is natuurlijk heel belangrijk als we naar metabolismen kijken en naar veranderingen in die stofwisseling".